* * *
Gjuha është "qela e qenies".
M.Heidegger
Të Vërtetat e Epërme e përpijnë Orën e veshit:
shkulme shkundulluese shkunden e shitojnë
timpanin; shurdhohet e bje shyt
njeriu si derr shkumak me angrra t'shkoklueme nën patërshanë.
E Vërteta e Epërme e vret Syrin e pastërvitur njerzor
me shkreptimën terratisëse të dritës,
e shtang nuhatjen përtace me duhmën e rrufesë.
S'jemi pjekur ende për të parë anën e përtejme të dritës dhe tingullit.
E Vërteta e Epërme pret në beft, përgjatë shtegut të mnershëm,
larg shesheve popullore a tregjeve sociale, larg
shqisave të mbufatura me hyjni kallpe, e duke t'u ngulur në palcë,
gjakon gjuhë, gjersa
gjërat t'i gjegjen Zotit të tyre, që, gjithaq, është Gjuhë.
Moskë. Dhjetor 1998
Vdekja e qytetit
Pasditeve dielli rrëmihte një shteg të fshehtë…
Visore t’padukshme natën rrisnin shtatzaninë:
e nesërmja hovte e tradhtohej në pandehmë…
Pluskonin të prapmet e sendeve. Me zjarrminë
dhe uji, dhe limfa zvetënoheshin në djersë.
Shkarja, shkarrëzimi i madh, shkagonin kujtesë:
praptonin zogjtë: një nga një binin, piqeshin si qiqra
në të kundërt të perspektivës. Bulevardi
i mysët e kruspull si shpinë krokodili në hithra -
a si lundër e kalbur përmbys – tash nga inati
i zhdukjes së afërt i hante, i mbante për vete:
dhe zhurmën e takave, patkonjve dhe kërkëllimën e qerreve.
Prej gjithkah një pjesë mblidhet të ikë nga një pjesë
që nuk ngutet të vdesë. Përmidis, tejendanë – mërira –
kërpudha pikëlore helmkuqe. E me gjuhë nepërke të zezë
ajri gulçon mes pllakash betoni, barrela, fuçira.
Një vozë cit me yje u vetëvra e gjaku pëlciti, i errët e i trashë
mbrëmëherë, në një qoshe ku kriheshin melekët
që digjeshin zjarrmie n’ekstazë, mullarëve me kashtë
kumtri. Kumti. Kurmi...
Ne bjerrur i kishim dhe gjestin, dhe fjalën, dhe rëndë si buaj
përtypnim dhe ndillnim pandehma të egra tamburi
nën ritmin e çartur, nën jehun epsharak të çizmes së huaj.
Qenë pjekur gështenjat. Dhe binin si gëzhoja përtokë
mbi kalldrëme, gjerkur, një ditë, edhe bohçet mbetën
gojëshqyera, pa dhëmbë, si vezme të zbrazëta e, tok
me to, duarlart, spaletat e gjetheve ndër erëra shkapetën.
Dielli përvidhej – e thamë – një shtegu të murrmë:
ne prisnim. Ditënatë. Gjuhëjashtë. Agsholesh me brymë.
Çatisën rrebeshet dhe dhëmbët i thyen në shkumë.
Atëherë kurrizi i krokodilit lëvizi: pluskoi n’lundrim.
Si lundër e kalbur bulevardi kalamendej i dehur
dhe shiu i shkrehu epshet e errëta gjer në mëngjes,
dhe pirgjet me ëndrra dheu e gurësh të pjekur
u shuan të gjitha në gëlqere harrese: as kërma, as shpesë,
as engjëj krahëthatë s’denjuan të jenë, për besë,
së paku, cezurë efemere e kohës së vdekur.
Fundgusht
Fundgushti dyndet mbi qytet
me potpuri rrebeshesh...
Sa me përdhunë gjithkah shkapet
kartëmonedha gjethesh!
Zymti e grymët zbret prej malesh,
trishtim i butë, pa cak...
Përrenjtë përhapin turbull zajesh
tërbim perandorak.
Nën tehe kamash, mizorisht,
me vetëtima ndryshku,
emali qiellit iu gërvisht
si një sinie zinku.
Pas teje
Pas teje, si pas një lufte të madhe,
në “para” dhe “pas” koha ime ndali:
humbjet janë modeste në listat zyrtare,
por tempullin më t’afërt e zuri spitali –
një vit më parë. E me gjasë, përgjithmonë.
Trishtohem teksa lutem, kruspull, trajtëlëvoreje,
duke u ngushëlluar me faktin se mjerimi im
nuk është i ri, si e prapmja e çdo fitoreje –
aq më tepër e vjetshmja. Shpresa të rrejshme!
Tregu i zi i dimrit, ku më shtrenjtë se buka
janë fotot e tua, letrat, dëbora e djeshme
dhe një rriskë qielli harruar ndër fusha!
Tek nxitoje, ti harrove shallin e kaltër
në paradhomën time ku pluhuri nuk mbyll sy.
Dikush tha: “Në dashni nuk nguten sall shpirtrat e pastër”.
Të lashtë shpirtrat tanë, sa qind perandori -
dhe ashtu si perandoritë bien ndër vite, muaj,
tek u hapin udhë turmave t’urryera,
shpirtrat bëjnë sehir qysh një pasion i huaj
e mbush akropolin me statuja të thyera...
Të shpëtuarat janë të lume; njësoj në plojë:
kush një krah të thyer, kush një këmbë
humbur qëmotit...
Pas teje, si pas një lufte të madhe
ia dola të kthehem. Dhe lavdi Zotit!
Anno Domini
Dëborës, janarit, fundosej parvazi.
Retinat e saj – të qeta, pa frikë.
Dhe vetëm në kupat e thella të syve
dridheshin dy hije si tush në qerpikë.
Objektet, banorët, bimësia dremisnin.
Kalonte ajo mes dyersh, e prapë
me zhurmë sikur një letër të grisnin –
nuk thoshte një fjalë, nuk hidhte një hap.
Ajo kapërcente parmaqet, kështjellat,
dhe kish të përndritur në ankthin e prekjes
në takat e saj, korsenë, dantellat,
diç paksa prej jetës, diç paksa prej vdekjes.
Përshkonte dritaret në piskun e erës,
asgjë pa lënduar, askujt pa iu trembë,
pa krisur as qelqin, as tylin pa fshikur –
gjerdan pikëlor, plumb i bardhëllemë,
e thinjur, e pluhurt, qilimash përmes
ajo vetvetiu përshkonte – shigjetë
pambukun, mëndafshin, mes kockash e dejsh
kollaj si amvisë,
si mysafire e qetë.
Tingëllimë
Kur shirat shkrehen shtrazë-shtrazë
e rrahin rrahet me rrëshekë,
me kërp e kulpra e këlkazë
bredh barit burri breg më breg.
Baret bariu buzë burimi -
surb shirat surbull me rrebesh,
vërvit vetimë asi vështrimi
shpërpush e shprish shirat përshesh.
Përpiqen plym pikat në parzmë
dhe burri barit shtang vetiu:
e merr bariu për fantazmë:
shajni i del atij bariu...
Tek për një timtë të vetëtimtë
koha këmben kambanë të grymtë.
Shurdhimë
Këto shira të gushtit shkojnë kot, padyshim.
Të vish në daça dhe ja, çfarë pushimesh...Periudha
e tyre tani... Po e kanë dhe shirat një çmim: -
shkojmë në pyll për kërpudha!
Ajo u ngrit, solli shportat, mushamatë me kapuç...
Përfytyro, tha: pylli shtrihet tejendanë, si rrëfenjë;
ti çan barërat ndanë trungjesh pilirakë, cungjesh palmuç...
Ah! Të mbledhësh kërpudha nuk është thjesht ndjenjë!
Është ritual... me dialogje, përsiatje -
është, si ta them, inicim... Dhe heshti.
-E kthejmë këtë fletë... këtë përmbajtje...
Hidhemi te tjetra, tha, dhe e zhveshi.
Mandej (epshnginjur): - Ku s'të çon kjo udha
e dalldisë së nxehtë për kërpudha!
Nokturn
Si mullarë kashte të përflakur
digjet mbi det perëndimi.
Dhe hekzametrash bardh-e-kaltër
dallgët në breg i lë tërbimi –
shkapetet shkrumb’ i zi.
Dhe tejendanë përnën flatër,
ja si pllakos terri bregdetin...
Sa herë ky krah i errët shpendi
e rrahu ajrin gjer e çmendi
tek shkojnë vargjet në satër?
Për këtë gjëmë, këtë masakër,
avitet kal’ i paqtë i agut –
me trokth të butë ujor rimerr
‘tjera cezura hekzametrash.
Dhe ‘tjera dhëmbë të mprehta vargut
bjerr brigjesh ky Homer –
gjerkur sërish në muzgje deti,
të flashkët si retinë aedi,
pa ar e pa shkëlqim –
poetët merren vesh mesvedi -
Ndaj ky stërdhëmb në shkëmb i mbeti -
hekzametrit latin.
Wolfstür
Në sheshin e Katedrales “Dera e Ujkut” në Aachen.
Përnën çinarët e lashtë,
dhe hapat, dhe zemra vibruan e rrahën
me kumb fshehtësire në asht.
Gjithçka sa s’po klith nga njohja e beftë:
e njohur gjithçka gjer në eshtra.
Dhe shiu i zbrazi kujtimet përreth
me heshta panciri të mprehta.
“Këtu unë kam qenë!”, e di qysh më parë
çka fshihet, çka gjendet përtej...
Kam bredhur mbi kalë, hercog, legjionar
me zulmën që rrahu ndër dej.
Ja, kohërat shkërmoqen e sprapsen në zgrip:
një mall mijëravjetësh mëton
t’ringjallë në mua Heinrich-un e Dytë
me pathos e rreshk teuton.
Kaq malle të brerë më thonë në i njoh!
Sa jetë k’tij parzmi burgosa?
Jam shpirti i ujkut gotik nëpër kohë,
a vetë Frederik Barbarosa?
Ah, sheshet në Aachen! Katedrale, çinarë...
dhe shirat kujtimesh më sprapsin:
Kush jam? Kush kam qenë? Përgjigjja do marrë
nga harqet që luajnë Brahmsin.
Dy hënat e mia
(Vanës dhe Vesës)
Rrëkëllehen qiejsh për dore të dyja
dhe udhës i hapin shteg në krahëror:
mbi natën mesdhetare, dy hënat e mia -
fosfor në ashtnor.
O hëna, ju hëna, të plota, të ngrëna -
batica, zbatica nga zemra te trutë!
Shtylla kurrizore prej mallit përbrenda
m'u bë flautë!
Spiralja e vjeshtës, trotuaresh ndër shira
zharg i heq gjethet si krifën e tigrit:
pas qelqesh na sheh me bebëza të ngrira
ariu i dimrit.
Na pret dhe një qiell i shkuar në tush -
shtëpia si shpellë me magë të përralltë...
Dhe dimri dëborën do shtrojë si pellush
me flokë të ngadaltë...
Si karusel i ngathët do vërtiten në dhomë
muzika, mahnia, mëngjeset dhe muzgjet,
dhe muza e varur në ajër si balonë
do duket e zhduket -
Me gisht ndër buzë për enigma që priten
ajo rish do kthehet në vargjet e mia:
dhe hënat, të dyja, rreth meje vërtiten -
nëna dhe bija...
24-25 shtator 05, Vjenë
De arte poetica
Të ngasësh fjalët e para, thjesht, për t'i dhënë
kohë mendimit
të ndrydhë trajektoren e lirë në hark vullneti
gotik.
Të çlirosh hapësirën brenda vrundujsh të amullt
pështjellimi
dhe kordat e Frymës të dridhen me pathos e rreshk
heraldik.
Fundamentit me duda të enjtura, mure stërdhëmbësh
t'i dalin.
Mbi materialin bajat Frymorja, përposh ta shtypë
materialin.
Mes teje e Zotit distancën shkurtoje gurë e mbi
gurë,
Dhe sendet hipnotizoji me thelbe në kur dhe
askurrë.
Së mbrami kupola me shtizë, kur qiellin në parzëm
ta shpojë,
kur tjetër rrjedhë Kohe shigjeta e saj do
shënojë -
katedrales që ngrite ti, prorë, s'do presësh/përcjellësh
njeri,
veç ernat e vjeshtës së vonë do marrin e japin
me ty -
Do çirren qemeresh të ftohta dhe shakull do bien
për troll,
si firmë fillikate dhe ti, do fikesh përnën
kapitol -
Pa sosur mendimin e sprasëm - pezullinë shtegtare
ndër vite:
për se, për kë dhe për çfarë, ngrehinën ku vdiqe
e ngrite?
Moskë, 18. 11. 2000
Kuadër dhe qark i ngadaltë
Nga igrasia e mureve
te gota në tryezë –
flutura e prodhuar
venit ujin e murrmë.
Këtu vetëm jep shpirt trëndafili i tharë.
Imazh e përfytyrim
përzhiten keq
me nudon fillore të një bjondeje.
A vallë ka bjonde përveçse në shkak?
Përse duhej shpikur një tjetër në ndjenjë?
O ti vrasës, ti vrasës – katil i pashpirt!
Sonet
S'do të të flas më me gojë, ty o pyetje-përgjigje!
O, mblidheni, mblidheni vesën në agim!
Cip më cip manaferra, tejpërtej luleshtrydhe
bulurijnë, regëtijnë gjakut tënd, gjakut tim.
Jam shigjeta që rend në mollë aguridhe -
energji e dështuar në takt, keqkuptim.
O, mblidheni, mblidheni vesën në agim!
Gjysma jote - pyetje, gjysma ime - përgjigje.
Je meze e lashtë gatuar me frikë.
O mblidheni, mblidheni vesën në agim!
Pulpët e tua - makth i pezulluar në grykë -
filozofi e dështuar në takt, keqkuptim:
dhe terr edhe dritë të bie si prikë, -
O, mblidheni, mblidheni vesën në agim!
Peshkopi, 1990
Llogari trupore
Ngado që të shkoj, prapa më ndjekin
rrëfime të nxehta për kurmin tënd. Është
ai tjetri që rrëfen.
Në tavolinën përballë.
Ai tjetri ka shtrirë trupin tënd të zhveshur
tek feks mbi tavolinë si “Rruga e Qumështit”.
Tashmë ai Tjetri,
t’i shpleks në vijë lineare
e një për një t’i numëron
nishanet e tua si shifër e pafundme me presje dhjetore.
Filxhani i kafesë drejtuar nga unë nxjerr tym të zi si grykë
e shkrehur kobureje
Këngë inferiore
Je një gjësend që çliron kujtesë
dhe avull të pushkatuar kënete në agim.
Je agu i butë që zbret me parashutë
me perëndi që tundin peceta, bisturi
mbi zemrën që skuq përjetësisht në Dje
atë kujë të thellë minerali të zi.
Baladë
Baladat janë të gjata, të trishta
pothuajse mbarojnë me nga një varr nën bli:
do ta humbas për pak kohë vdekjen
sërish për të vdekur mohuar nga ty.
Asnjë cep të botës ku vërtitem si hije
s’ma le pa dhembjen tënde të lashtë.
Si shira të shkoqur – tinguj sharkie
mbjellshin paprâ krimba në rrashtë.
As herët, as vonë s’ka qenë për varret
ndërkoha e pengut që tret një vdektar.
Vdekja është rroba jote që kallet
qysh nuk mbarove së qeni gjallë?
E zjarret tërbohen, shkrumbohen ndër vete
e zogu i hirit rritet n’ajri.
Universi fle në sarkofagun e mallit
baladat mbarojnë me nga një varr nën bli.
Sonet
Kupën e kujtimit tënd, ku ta fsheh e ku ta hedh?
Bëj ta flak e bëj ta thyej, bëj ta lë e më rrënqeth.
Kupa e kujtimit tënd valon shkumë dashurie,
m’u ka ngri si një servis mbushur pije çmendurie.
M’u ka ngri në dorën time ky bardhak i fildishtë,
i hedh zjarrit, zjarri digjet, si në ethe kaltërsisht.
Nuk e pi kujtimin tënd. Kupa le ta pasqyrojë
sonte qiellin lakuriq edhe hënën e pagojë.
Le të rëndet e përlotur përmbi kupën e mallkuar
f’tyra ime ndër reflekse zbehtësisht e vizatuar.
Kupa e kujtimit tënd më s’do mbushet kurrë me ty.
Bëj ta flak e bëj ta thyej, bëj ta pi e dot s’e pi.
Do të rend pra krejt i marrë me servisin e hënuar,
gjersa shkuma nëpër kohë, do jetë tretur, avulluar...
Sonet
N’errësirë shtrihej gruaja, shtrati, sakrilegji...
shtrati, sakrilegji, gruaja lakuriq...
Tej feksnin çarçafët me bardhësi qefini
bardhësi qefini që t’i vriste sytë.
Që të vriste sytë dhe të kallte frikë
në palcë e në eshtra si zhavor i thatë:
gruaja që dihat, unë me veshët pipëz
mund ta shihnim fundin shkaraz nga një kamë.
Nga një kamë e gjatë si tërbim, si shpagë
dhe të dy fishek për në ferr pastaj,
po “Ai” vonon, epshi çohet valë
më rrëzon pa frymë mbi sisët e saj –
po me veshët pipëz, sikur vjedh thesarin
sikur shtie në dorë botën skaj më skaj...
Këngë dimërore
Tek-tuk merr fund me ujëra e drunj
fytyra jote e thërrmuar ndër valë.
Nga grykat e maleve si me sëpatë
rrëzohen zanoret e një brenge të gjatë.
I shpleksa damarët të pijnë buzë lumit
dhe fundin “s’më deshe” e ngushëlloftë gjumi!
Harrimi punon pa ngjyra në linjë
me një dhimbje bjonde të mpiksur në brinjë.
Me qumësht e dritë përvëlon si rrëshirë
fytyra që buzë s’më dha për të pirë.
Avitet dëbora si shpirt. S’pipëtin.
Nuk derdhem nga got’ e mpirë që rrëzëllin.
Rrotullomë në ëndjen e ngrirë të gotës
o paqe e fytyrës së prapme të tokës!
Pikturat e tua
Të të dua ty (me ndikim)
tinëzisht duke ndjerë
pengun e një feste të fshehtë
pezulluar qyshkur...
Të gjitha kushtet sekrete të ndjenjës
piqen në muzg dhe marrin dhenë.
Vijnë mbrëmje bore
me këngë inferiore.
Vdes toka me mua
nën këmbët e tua
dhe digjet e bie
e shkrin ndër yje
fytyra jote,
e fundit Bastije.
Të të dua ty:
pikë në plan të përmbysur.
Simetria pasqyrohet femër mbi gremisjen time.
Nëndheshëm uturin qeliza
tym nxjerrin damarët... shiko
si t’i mbështjell gjumi fletë-fletë
gjinjtë elektrikë me llërë e me seks.
Me fantazi gjeniale gjithë-gjithë
je e raportuar
lakër kaçurrele
me rrënjë të përjetshme në mish të munduar.
Ka dhe mëngjes
sa për t’u dalluar niveli i neverisë
në lartësinë e detyrës.
Të të dua ty (teknikisht)
e mos të ta shoh
formën e vagëlluar që humbet
në rrjetën e karkalecave gri:
ata që kthejnë nga perspektiva
lajmërojnë gosti të mbaruar,
të tjerë nga restrospektiva
edhe shijen ia kanë harruar.
Dashuria ime kridhet pingul me ngulm e ide fikse
në trafikun e rënduar
të gjakrave bojëhiri.
Dy vetore
I dashur mishi juaj i përveçëm,
gatuar kromozomesh të kaltra hëne,
me linja ankthi, qumështi e drite,
me flatrime filmike engjëjsh rreth syve,
me zemër imune si kambanëz kishe,-
bekuar - në stendën muzeale të gjumit
kur sillesh dëshirë e zhveshur teprive!
I dashur mishi im i përveçëm,
gatuar me Frymë e lutje qiellore,
me metafizikën e lashtë aktive të gjumit,
tëhollur në ëndje të fshehta hyjnore,
grirë nga përsosja me kah të dyshimtë,
ngujuar në shpikjen e dhimbës mizore, -
në dhimbën e ëndrrës - përjetë mallkuar
kur sillesh tepri e paplotësuar!
* * *
Ty të kujtohet qielli tjetër: i gjerë e i huaj;
turma e të panjohurve në rrugë, automobilët...
dhe dëbora e pjerrët – mbulon pothuaj
si vual pikëlor zhurmat, pamjet, stinët -
po më së pari – kurmet lakuriq, të bardhë
të të dashurave të trishta.
Ç'u bë me to vallë? Ku shkoi ajo enigmë e valë
që shkepej e purpurt prej buzëve të tyre të mishta?
Herëdokur, si karusel i prishur, stepin të ngrira
fragmente të gjymta peisazhesh, interieresh,
copëra frazash, përgjërime n'errësirë... Perspektiva
ndalon prerë dhe njëherësh -
sikur lë të kuptojë, se retina pëlcet prapa velit -
nga drita çnjerëzore në fund të tunelit...
Vjenë, shtator 2005
